"Στίς φλέβες μας δέν τρέχει αἷμα, ἀλλά θαλασσινό νερό"
Ὁ Γιῶργος Π. Λιβανός μοῦ εἶχε κάνει μερικές φορές τήν τιμή νά γευματίσουμε οἱ δυό μας στό ἑστιατόριο τοῦ στρατηγείου του στήν Ἀκτή Μιαούλη, στήν εἲσοδο τοῦ ὁποίου δεσπόζει ἓνας γιγαντιαῖος ναΐφ πίνακας τοῦ Φασιανοῦ μέ κόκκινη μπογιά. Τό γεῦμα ἦταν πάντα λιτό. Συνήθως ρεβύθια μέ ρύζι. Ἒλεγε ὃτι τά ρεβύθια ἒκαναν πολύ καλό στήν ὑγεία. Καλοῦ κακοῦ ὑπῆρχε καί λίγος καπνιστός σολωμός.
Σέ ἓνα ἀπό τά γεύματα αὐτά, μία νεαρή σερβιτόρα πέρασε ἀπό τό τραπέζι μας μέ ἓνα δίσκο πού εἶχε τρία ἂδεια μπουκάλια μπύρας. Ὁ Λιβανός τήν σταμάτησε: "Ποῦ τά πᾶς τά μπουκάλια"; τήν ρώτησε. "Νά τά πετάξω" εἶπε ἒκπληκτη ἡ ὑπάλληλος. Ὁ Λιβανός κούνησε τό κεφάλι. Συνειδητός οἰκολόγος, μοῦ εἶπε ὃτι ὃταν ἦταν μικρός, ἂκουγε τήν γιαγιά του συχνά στά Καρδάμυλα νά τοῦ λέει: "Τό μπουκάλι καί τά μάτια σου. Ἓνα τὂχουμε γιά νά βάζουμε τό λάδι.Τώρα τά πετᾶμε ἀντί νά τά ἀνακυκλώνουμε".
Ὁ Γιῶργος Λιβανός πατοῦσε ἐπιχειρηματικά μέ τό ἓνα πόδι στήν Ρωσία καί μέ τό ἂλλο στήν Ἀμερική. Ἀκέραιος χαρακτῆρας, τολμηρός ἐπιχειρηματίας, ὁραματιστής καί πρωτοπόρος σέ ἐπινοήσεις νέων τύπων πλοίων καί ὂχι μόνο, πού δέν ἒχει νά δείξει πολλούς τέτοιους ὁ πλανήτης, ὁ Γ.Π.Λ. μέ τήν ἑταιρία του Ceres Shipping (δηλαδή τήν λατινική ὀνομασία τῆς θεᾶς Δήμητρας, πού σπέρνει τόν καρπό παντοῦ), ἦταν ἐκεῖνος πού καθιέρωσε τά ὑδροπτέρυγα, τά λεγόμενα "ἱπτάμενα δελφίνια" στόν Ἀργοσαρωνικό καί τό Αἰγαῖο. Τό μυαλό του ἦταν πάντα ἀνοιχτό σέ κάθε νέο σχέδιο γιά καλλίτερη ἐκμετάλλευση τῶν θαλασσίων μεταφορῶν, ἀλλά καί μεγαλύτερη προστασία τοῦ θαλασσίου περιβάλλοντος. Συνειδητή καί ἐπιστημονική. Μέ κανόνες καί ἐκπαίδευση ναυτικῶν.
Ἐκεῖνο τό μεσημέρι μοῦ ἀπεκάλυψε τά σχέδιά του γιά τήν ναυπήγηση ἑνός νέου τύπου πλοίου μοναδοποιημένων μεταφορῶν μέ τήν κωδική ὀνομασία LASH (Lighter Aboard Ship), πού θά μηδένιζε ἢ θά ἐλαχιστοποιοῦσε τίς καθυστερήσεις τῶν πλοίων στίς φορτοεκφορτώσεις στά διάφορα λιμάνια. Βέβαια ὑπῆρχαν τότε τά πλοῖα κοντέϊνερς, πού προσπαθοῦσαν νά ἐπιβληθοῦν, ἀλλά τό μυαλό τοῦ Λιβανοῦ δούλευε σέ ἂλλα μήκη κύματος. Σκέφθηκε τήν ναυπήγηση ἑνός πλοίου, πού στήν πρύμνη του εἶχε μία ἐσοχή γιά τήν ὑποδοχή καί πρόσδεση μιᾶς μεγάλης φορτηγίδος, πού θά μετέφερε μοναδοποιημένα τό ὑπερατλαντικό φορτίο ἀπό τήν Ἀμερική στήν Εὐρώπη.
Καταπλέοντας σέ ἓνα ἀπό τά προγραμματισμένα λιμάνια, τό πλοῖο ἂφηνε τήν φορτηγίδα καί παρελάμβανε ἂλλη φορτωμένη γιά ἂλλο λιμάνι κ.οκ. Καμμία καθυστέρηση, καί μείωση κόστους μεταφορᾶς. Κάθε λιμάνι θά περίμενε τό μητρικό πλοῖο γιά νά παραλάβει τήν ἒμφορτη φορτηγίδα καί θά παρέδιδε τήν δική του ἒμφορτη γιά ἂλλο λιμάνι. Ὁ συντονισμός ἑξυπακούεται.
Ὃμως τό μυαλό τοῦ Γ.Π.Λ. δέν σταματοῦσε νά γεννᾶ ἰδέες. Ὑπῆρξε ὁ μοναδικός ἐφοπλιστής, ὁ ὁποῖος, ἐνῶ εἶχε παραγγείλει μεγάλα τάνκερς τῶν 250.000 τόννων dw, σκέφθηκε νά ναυπηγήσει καί…πλοῖα νάνους, τά λεγόμενα μίνι μπάλκ κάρριερες τῶν 3.000 τόννων, πού θά μποροῦσαν, καταπλέοντας στήν Νέα Ὀρλεάνη, νά ἀναπλέουν τόν Μισσισσιπή, προσεγγίζοντας σέ λιμάνια τῆς ἐνδοχώρας. Ἂλλα πλοῖα δέν μποροῦσαν νά κάνουν τέτοια ταξίδια. Κάθε "μίνι" διέθετε γερανό τῶν 25 τόννων καί μποροῦσε νά κάνει μόνο του τόν χειρισμό τοῦ φορτίου μέ τό 35μελές πλήρωμα. Ὁ Γ.Π.Λ. παρήγγειλε στόλο 50 τέτοιων σκαφῶν, τά ὁποῖα μάλιστα ναυλώθηκαν καί ἀπό τόν ΟΗΕ, διότι τότε ἒτυχε νά γίνει ἡ κρίση πού δημιούργησε τό νέο κράτος τοῦ Μπαγκλαντές στά ἐδάφη τοῦ Ἀνατολικοῦ Πακιστάν. Τά "μίνι" μετέφεραν τρόφιμα στό νέο κράτος καί ἡ ἰδέα τοῦ Γ.Π.Λ. ὑπῆρξε κερδοφόρα.
Τότε παρήγγειλα στά ἲδια κορεατικά ναυπηγεῖα Χακοντάτε καί τέσσερα σοῦπερ τάνκερς, ἀλλά στό μεταξύ ἡ κατάσταση ἂλλαξε, ἀλλά ὂχι καί ἡ ἀπόφαση τοῦ Λιβανοῦ. Δέν ἒπαιρνε ποτέ τόν λόγο του πίσω, κι ἂς ἒχανε λεφτά. Ἀλλά καί αὐτά τά VLCCs τελικά τόν ἀποζημίωσαν. Ἀπό τήν ἂλλη πλευρά ὁ Λιβανός εἶχε πολύ καλές σχέσεις μέ τούς Σοβιετικούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν κατασκευάσει ἓνα τύπο ὑδροπτερύγων τύπο "Κομέτα", καί εἶχαν δώσει δύο ἀπό αὐτά σέ δύο Ἓλληνες ἐφοπλιστές, οἱ ὁποῖοι ὃμως δέν ἒδειξαν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον καί τά πλοῖα σκούριαζαν στά Ναυπηγεῖα Ἐλευσίνος. Ὁ Λιβανός τά εἶδε καί παρήγγειλε ἀρκετά, δημιουργῶντας πολλές καινοτομίες στά ἐπισκευαστήρια τοῦ Περάματος.
Αὐτά ἦσαν τά "ἱπτάμενα δελφίνια" πού καθιερώθηκαν στίς ἐλληνικές θάλασσες, στόν Ἀργοσαρωνικό, στίς Κυκλκάδες καί στίς Βόρειες Σποράδες.
Πρῶτος βέβαια ἒφερε ἓνα τέτοιο πλοῖο ὁ Γιάννης Λάτσης ἀντικαθιστῶντας τό "Πορτοκαλής Ἣλιος" καί τό "Νεράϊδα". Τώρα οἱ ἐπιβάτες του πήγαιναν πολύ πιό γρήγορα στά νησιά τοῦ Ἀργοσαρωνικοῦ.
Ὃμως ὁ Λιβανός ἒφερε "καινά δαιμόνια" πού ἀναστάτωσαν τούς παραδοσιακούς ἐφοπλιστές, οἱ ὁποῖοι ἀπειλοῦσαν νά ἀποσύρουν τά πλοῖα τους ἀπό τήν ἀκτοπλοΐα. Ὁ Λιβανός, πού ὑποστήριζε μέχρι τέλους τίς ἐπιλογές του, βεβαίωσε ὃτι θά ναυπηγοῦσε πολλά ὑδροπτέρυγα καί ἓνα μεγάλο ὀχηματαγωγό κλειστοῦ τύπου γιά τούς κατοίκους τῶν νησιῶν. Τά "ἱπτάμενα δελφίνια" ἀπό 2 ἒγιναν 30. Τελικά ἡ ἀκτοπλοΐα βρῆκε νέους δρόμους, ἀλλά τά ὑδροπτέρυγα ἐξακολουθοῦν σέ μικρότερη κλίμακα νά προσφέρουν τίς ὑπηρεσίες τους. "Γκλάστνοστ", "Περεστρόϊκα" καί Γκορμπατσώφ ἐπέφεραν τήν πτώση τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως, ἀλλά οἱ ἂριστες σχέσεις πού εἶχε ὁ Λιβανός μέ τούς Ρώσους δημιούργησε συνεργασίες γιά παραγγελίες πλοίων στά κορεατικά ναυπηγεῖα. Οἱ Ρῶσοι εἶχαν τυφλή ἐμπιστοσύνη στόν Λιβανό καί ἀξιωματοῦχοι τῆς Μόσχας συμφώνησαν στήν νέα ἰδέα του γιά ναυπήγηση…πλωτῶν ξενοδοχείων. Ἀλλά ἡ ἰδέα ἒμεινα στά χαρτιά.
Ὃμως ὁ Λιβανός σκεπτόταν διαρκῶς τό θαλάσσιο περιβάλλον καί τήν ἀποφυγή ρυπάνσεως ἀπό τά πλοῖα. Ἒτσι, σέ συνεννόηση μέ τόν γενικό γραμματέα τῆς ΠΝΟ Γιάννη Χαλά, δημιούργησε τήν HELMEPA, ἡ ὁποία ὐπό τήν ἡγεσία του φυσοῦσε ἂλλη πνοή διεθνῶς καί ἒγινε μάλιστα καί ἐξαγωγικό προϊόν, ἀφοῦ δημιουργήθηκαν ἡ τουρκική TURMEPA ἀπό τόν Τοῦρκο μεγαλοεπιχειρηματία Ραχμί Κότς καί ἐπιστήθιο φίλο τοῦ Γ.Π.Λ. καί ἡ Κυπριακή CYMEPA.
Σήμερα ἡ HELMEPA ἐξακολουθεῖ νά λειτουργεῖ μέ ἒμβλημα τόν γλάρο πού προειδοποιεῖ: "Ὂχι σκουπίδια όχι πλαστικά σε θάλασσες καί ἀκτές".
Ὁ Λιβανός ὃμως εἶχε ἂλλα στό μυαλό του. Ἢθελε νά πείσει τήν διεθνῆ κοινή γνώμη, μετά τήν αὐστηρή νομοθεσία τῶν ΗΠΑ ὓστερα ἀπό τήν οἰκολογική κταστροφή τοῦ "Τόρεϊ Κάνυον", ὃτι ἡ ἑλληνική ναυτιλία
πρωτοστατεῖ παγκοσμίως στήν προστασία τοῦ θαλασσίου παριβάλλοντος. Ὃπως εἲπαμε ὁ Λιβανός δέν ἒπαιρνε ποτέ πίσω τόν λόγο του. Gendlemen agreement κι ἀς ἒχανε λαφτά. Τίς ἀρχές αὐτές φαίνεται νά πῆρε ἀπό τό οἰκογενειακό του περιβάλλον κι ἀπό τόν Καρδαμυλίτη πεθερό του Γιάννη Μιχαήλ Καρρᾶ, πού τόν πῆρε ἀπό μικρό παιδί στό γραφεῖο του στό Λονδίνο. "Κάμετε μωρέ χῶρο, εἶπε στούς ὑπαλλήλους, μαζέψτε τούς μπουλμέδες νά βάλει τό παιδί τό γραφεῖο του". Ἀργότερα ὁ Λιβανός νυμφεύθηκε τήν κόρη του Φωτεινή.
Καί κάτι πού δέν ξέρει ὁ πολύς κόσμος: Στό κτῆμα τοῦ Γ.Π.Λ. στήν Ἑρμιονίδα ἀνακαλύφθηκε στό ἐκεῖ σπήλαιο Φράχθι ἓνας ἀπό τούς ἀρχαιότερους πολιτισμούς τῆς Εὐρώπης καθώς καί ὀψιδιανός, πού κάποιοι
παλιοί Πελασγοί ἒφεραν μέ πλοῖο ἀπό τήν Μῆλο πρίν ἀπό πολλές χιλιάδες χρόνια. Γεγονός πού ἀποδεικνύει ὃτι οἱ Ἓλληνες θαλασσοποροῦσαν ἀπό τότε. Κι αὐτό τό "τότε" ἦταν πρίν ἀπό 10.000 χρόνια ὃιπως λέει ὁ ἀρχαιολόγος Κόλιν Ρένφριου. Γι᾽ αὐτό συχνά ὁ Λιβανός ἒλεγε μέ ὑπερηφάνεια: "Στίς φλέβες τῶν Ἑλλήνων δέν ρέει αἷμα, ἀλλά θαλασσινό νερό".
Δέν εἶχε δίκιο;
Ο ΕΠΙΝΕΙΟΣ
