Πρίν 40 καί πλέον χρόνια, καί πρίν ὁ λιμενολόγος καθηγητής Δημοσθ. Πίπας μικρύνει τήν ἐπιφάνεια τοῦ λιμένος Πειραιῶς
καί…μολώσει τό πέλαγος, ὃπως τόν εἶχαν κατηγορήσει τότε ἂδικα κάποιοι ἂσχετοι ὑπάλληλοι τοῦ ΟΛΠ, συνδικαλιστές καί πολιτικοί, τό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ ἒσφυζε ἀπό λευκά καράβια, πού εἶχαν στήν τσιμινιέρα τους ἓνα σύμπλεγμα μέ τά κεφαλαῖα γράμματα Ἂλφα καί Ταῦ. ΑΤΜΟΠΛΟΪΑ ΤΥΠΑΛΔΟΥ.
Ἦταν τό ἒμβλημα τῶν ἀδελφῶν Τυπάλδου, τοῦ Στυλιανοῦ, τοῦ Χαράλαμπου καί τοῦ Σπύρου, πού ξεκίνησαν ἀπό τήν Κεφαλονιά, γιά νά δημιουργήσουν μέ τόν τεράστιο στόλο τῶν ἐπιβατηγῶν τους πλοίων μία τουριστική αὐτοκρατορία μέ ἐπίκεντρο τόν Πειραιᾶ καί τό Αἰγαῖο καί ἀκτίνα μέχρι τήν Μεσόγειο καί…τήν Ἰνδία. Οἱ ἀδελφοί Τυπάλδου, καί ἰδιαίτερα ὁ Σπύρος, μέ πρωτοπαλίκαρο τόν Τάκη Κόκκινο, ἦσαν οἱ πραγματικοί δημιουργοί τῆς βιομηχανίας τουρισμοῦ τῆς Ἑλλάδος καί γεφύρωσαν τόν Πειραιᾶ μέ τήν Κρήτη, τήν Ἰταλία, τά νησιά τοῦ Αἰγαίου, τήν Τουρκία, μέχρι καί τήν…Βομβάη, μέ τήν ἀπίστευτη γιά τήν ἐποχή κρουαζιέρα τῶν 54 ἡμερῶν μέ τό ὑπερωκεάνειο “Ἀκρόπολις”.
Οἱ Τυπάλδοι δέν εἶχαν σταματημό στό ἂνοιγμα ναυτιλιακῶν τουριστικῶν δρόμων. Καί ὃμως, εἶχαν ἓνα τόσο ἂδοξο τέλος, μέ τό πολύνεκρο ναυάγιον τοῦ “Ἡράκλειον”, τῆς μεγαλύτερης τραγωδίας πού ἒγινε ποτέ στίς ἑλληνικές θάλασσες, ἐκεῖ, στό Μυρτῶο Πέλαγος, κοντά στήν νησίδα Φαλκονέρα, ὃπου 247 ψυχές χάθηκαν τήν κρύα νύχτα τῆς 8ης Δεκεμβρίου τοῦ 1966.
Αἰτία τοῦ πολύνεκρου ναυαγίου ἦταν ἓνα φορτηγό ψυγεῖο μέ ἑσπεριδοειδῆ, πού φορτώθηκε τήν τελευταία στιγμή ἀπό τήν Σούδα τῆς Κρήτης, παρά τίς ἀντιρρήσεις τοῦ τοπικοῦ λιμενάρχη, καί δέν ἐχμάστηκε (δέν δέθηκε). Ἀπό τήν θαλασσοταραχή τό φορτηγό παλινδρόμησε, χτύπησε ἐγκάρσια μέ δύναμη μία ἀπό τίς δύο πλαϊνές μπουκαπόρτες, προκάλεσε ρῆγμα 17 μέτρων καί τό πλοῖο, ἓνα μετασκευασμένο τάνκερ, βυθίστηκε μέσα σέ λίγα λεπτά συμπαρασύροντας στόν ὑγρό τάφο καί σέ βάθος 600-800 μέτρων τούς περισσότερους ἐπιβάτες του.
Ἀπό τότε ἡ αὐτοκρατορία τῶν Τυπάλδων κατέρρευσε, στά χέρια τῶν ὁποίων, μέσα σέ ἓνα πλοῖο τους πρός Κρήτη, εἶχε ἀφήσει τήν τελευταία του πνοή ὁ Σοφοκλῆς Βενιζέλος, ὁ ἐπωνομαζόμενος ἀπό τόν τύπο καί ὡς “Κλικλής”. Δικαστήρια, πλειστηριασμοί, κολοσσιαῖες ἀποζημιώσεις, φυλακίσεις, μετέτρεψαν τόν τεράστιο στόλο τῶν προοδευτικῶν ἐφοπλιστῶν σέ σιδερένια κουφάρια. Ἡ κακοτυχία τούς κυνήγησε μέχρι τήν τελευταία στιγμή, ὃταν ὁ Χαράλαμπος Τυπάλδος ἒπεσε θῦμα, σέ ἡλικία 84 ἐτῶν, τῆς ἐγκληματικῆς ὀργάνωσης “Ἑταιρία Δολοφόνων”, ἰθύνων νοῦς τῆς ὁποίας ἦταν ἓνας ὑπεράνω ὑποψίας δικηγόρος καί οἰκογενειάρχης.
Ἡ παντοδύναμη τότε Ἑλένη Βλάχου κατηγόρησε ἀπό τά πρωτοσέλιδα τῆς “Μεσημβρινῆς” τούς ἀδελφούς Τυπάλδου ὡς “οἱ γκάνγκστερς τῶν θαλασσῶν>”
Πολύ σκληρή κουβέντα γιά πρωτοπόρους. Γιατί αὐτοί οἱ ἂνθρωποι ἒζευξαν μέ τά πλοῖα τους τήν Μεσόγειο μέ πολλές χῶρες τῆς Εὐρώπης, ἀνέπτυξαν τόν τουρισμό ἐπί ἐτησίας βάσεως μέ τό “Κλάμπ Μεντιτερρανέ” στό Ξυλόκαστρο καί ἀνέπτυξαν ἀκτοπλοϊκές συγκοινωνίες γιά πρώτη φορά, πάνω στίς ὁποῖες στηρίχθηκε ἡ μετέπειτα σφριγηλή ἑλληνική τουριστική Βιομηχανία.
Οἱ Τυπάλδοι ἂρχισαν πολύ νωρίς τήν ναυτιλιακή τους δραστηριότητα, ἀπό τό 1946, μέ τό “Ἡλιούπολις”, μία μετασκευασμένη θαλαμηγό, καί δημιούργησαν τήν περίφημη “Ἀτμοπλοΐα Αἰγαίου Ἀδελφῶν Τυπάλδου”. Οἱ πιό παλιοί θυμοῦνται τά πλοῖα “Ἀγγέλικα”, “Αἰγαῖον” καί “Μεντιτερράνεαν 1”, πρώην “Κανάντιαν Πασίφικ”, πού ἐκτελοῦσε τακτικά δρομολόγια μεταξύ Ἀμερικῆς, Καναδᾶ καί Ἀλάσκας. Οἱ κακεντρεχεῖς κατηγόρησαν τότε τούς Τυπάλδους ὃτι ἀγόρασαν ἓνα ποταμόπλοιο. Κι ὃμως, τό πλοῖο αὐτό εἶχε βραβευθεῖ μέ ἐπισείοντα, γιατί εἶχε βυθίσει στήν Αὐστραλία τό ἰαπωνικό ὑποβρύχιο, πού εἶχε βυθίσει τό “Ἒξ Πρίνσες Μάργκεριτ”. Οἱ Τυπάλδοι ἒγιναν πρωτοπόροι στίς μετασκευές πλοίων πού προσέφεραν ἂνεση, ἐνέπνεαν ἐμπιστοσύνη καί μετέφεραν γρήγορα μέ τήν μεγάλη τους ταχύτητα τούς ἐπιβάτες στόν προορισμό τους. Ἡ Κρήτη ἦταν πάντα στίς προτεραιότητες τῶν ἀδελφῶν Τυπάλδου. Ἁπό τό 1951 στά τακτικά δρομολόγια προσετέθησαν round trips μέ ὀργανωμένες τριήμερες κρουαζιέρες, μέ ἓδρα τήν Φραγκφούρτη.
Τό “Ἀδριατική” ἐγκαινιάζει τό 1955 κρουαζιέρες μεταξύ Βενετίας, Πειραιᾶ καί νησιῶν τοῦ Αἰγαίου. Ὁ Σπύρος μιλοῦσε διαρκῶς γιά Ἀκρόπολη, γιά ἀρχαιότητες, γιά ἱστορία, πουλῶντας ἣλιο καί θάλασσα. Τό 1959 ἀγοράζουν τό “Κρήτη” καί τό μετασκευάζουν σέ κρουαζιερόπλοιο, τό καλλίτερο πλοῖο μετά τό “Ἑλλάς”. Τό 1961 ἀγοράζουν δύο ὑπερωκεάνεια, τό “Ἀκρόπολις” καί τό “Ἀθήνα”, πού ἐκτελοῦν 15νθήμερες κρουαζιέρες σέ ὃλη τήν Μεσόγειο. Ὁ Σπύρος ἀγοράζει δύο ἀμερικάνικα πολεμικά πλοῖα καί τά μετασκευάζει μέ τά ὀνόματα “Μύκονος” καί “Ρόδος”. Τό 1963 ἀγοράζει τό “Μεντιτερράνεαν ΙΙΙ”, πού μετονομάζει σέ “Ἠλέκτρα” καί κάνει τήν πρώτη κρουαζιέρα στίς Ἰνδίες. Ὁ δρόμος πρός τόν ἑλληνικό τουρισμό εἶχε ἀνοίξει διάπλατος μέσα ἀπό τήν θάλασσα.
Ἀκόμη καί ὁ ὑπογράφων ταξίδευσε μέ ναυλωμένο πλοῖο τῶν Τυπάλδων στούς Καλούς Λιμέμες Κρήτης γιά τά ἐγκαίνια τοῦ σταθμοῦ πετρελεύσεως τῆς Βαρνίμα, πού ἐξακόντισε τούς ἀδελφούς Βαρδινογιάννη στήν σημερινή τους οἰκονομική ἐμβέλεια. Οἱ Τυπάλδοι ἀγοράζουν διαρκῶς πλοῖα καί τούς δίνουν ἑλληνικά ὀνόματα. Τό γαλλικό ὑπερωκεάνειο “Κολομπί” γίνεται “Ἀτλάντικα”, τό “Μάουντ Ὂλυμπος” γίνεται κρουαζιερόπλοιο, πού ἐκτελοῦσε κρουαζιέρες μεταξύ Νεαπόλεως, Γιβραλτάρ καί μεσογειακῶν λιμένων. Κάθε χρόνο οἱ Τυπάλδοι ἀγόραζαν καί ἓνα πλοῖο, δημιουργῶντας τουριστικές ὑποδομές, αὐτοί οἱ “γκάνγκστερς τῶν θαλασσῶν”, ὃπως τούς κατηγόρησε ἡ Ἑλένη Βλάχου, πού κι αὐτή ἒχασε τίς ἐφημερίδες της καί τίς ἐγκαταστάσεις της ἀπό τόν περιβόητο Κοσκωτά γιά νά περάσουν τελικά πάλι στά σημερινά ἐφοπλιστικά χέρια τῆς οἰκογένειας Ἀλαφούζου.
Ὣσπου ἒγινε ἡ στραβή, πού ἦταν ἡ ἀρχή τοῦ τέλους. Ἀγοράστηκε τό “Ἡράκλειον”, πρώην δεξαμενόπλοιο “Λεστερσάϊζ” 8.922 κόρων, ταχύτητας 17 κόμβων καί μεταφορικῆς ἱκανότητος κατά τήν μετασκευή του σέ φέρυ μπώτ 1.000 ἐπιβατῶν καί 300 αὐτοκινήτων. Τό τραγικό τέλος γράφτηκε, ὃπως εἲπαμε, στήν Φαλκονέρα. Οἱ “γκάνγκστερς” ἐξαφανίσθηκαν. Τά καράβια κατασχέθηκαν, σκούριασαν, διαλύθηκαν μαζί μέ τόν μύθο τῆς πρώτης τουριστικῆς ἒκρηξης πού ἒγινε διά θαλάσσης στήν Ἑλλάδα. Οἱ σημερινοί ὑπουργοί Τουρισμοῦ οὒτε κάν τούς θυμοῦνται πιά. Νομίζουν ὃτι ὃλα ἒγιναν μέ τό… μαγικό ραβδί τῆς Κίρκης!
Κι ὃμως, ἡ σύγχρονη ἑλληνική τουριστική βιομηχανία στηρίχθηκε στούς τρεῖς αὐτούς δημοκρατικούς δημιουργούς, πού ἂνοιξαν νέους δρόμους καί νέες ἀντιλήψεις στόν ἑλληνικό τουρισμό. Ἂν δῆτε σέ κάποια παλιά ἑλληνική ταινία τοῦ καλοῦ καιροῦ τσιμινιέρα σιρίζουσα μέ τό σύμπλεγμα ΑΛΦΑ ΤΑΥ, καί εἶναι πολλές αὐτές οἱ ταινίες, νά εἲσαστε βέβαιοι ὃτι τά πλοῖα πού στόλιζαν ἀνῆκαν κάποτε σέ κάποιους πρωτοπόρους “γκάνγκστερς”, πού δέν ἢθελαν νά “κομίσουν γλαύκας εἰς Ἀθήνας”, ὃπως εἶχε πεῖ κάποτε σέ ὁμιλία του στόν “Παρνασσό” ὁ Σπύρος Τυπάλδος, ἀλλά “τό αὐγό τοῦ Κολόμβου”, ἢτοι τήν εὐμερία καί τήν τουριστική ἀνάπτυξη.
Ποιός θυμᾶται σήμερα τόν Φράνκ Σινάτρα σάν γκάνγκστερ; Μόνο τόν ἂνθρωπο μέ τήν πιό βελούδινη φωνή θυμᾶται. Θά μοῦ πῆτε βέβαια ὃτι τό “Ἡράκλειον” ὑπῆρξε μία κηλίδα, καί μάλιστα μεγάλη κατά τήν ἂμωμη Ἑλένη Βλάχου.
Ὂντως. Ἀλλά ὃπως εἶπε καί ἓνας εὐφυής δικηγόρος ὑπερασπιζόμενος τόν πελάτη του στό δικαστήριο, πού, ἂν καί ἀνεπιλήπτου διαγωγῆς, ὑπέπεσε σέ ἓνα σφάλμα, “καί ὁ ἣλιος ἒχει κηλίδες, ἀλλά κανείς δέν ἀμφισβήτησε ποτέ τήν λαμπρότητά του”.
Ο ΕΠΙΝΕΙΟΣ