Τα ναυπηγεία Ελευσίνας είναι δημιούργημα των ανθρώπων της ναυτιλίας, όπως κι άλλα ναυπηγεία της χώρας, που σήμερα λειτουργούν, υπολειτουργούν ή δε λειτουργούν πια. Κάποτε η χώρα έσφυζε από ναυπηγική και επισκευαστική δραστηριότητα, αλλά δυστυχώς ο ακραίος συνδικαλισμός και η λάθος πολιτικές επιλογές των τελευταίων κυβερνήσεων οδήγησαν την ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία σε ύφεση και μαρασμό και μάλιστα σε εποχές δεινής οικονομικής κρίσης.
Τα ναυπηγεία Ελευσίνας ιδρύθηκαν το 1968 από ίσως τον πλέον ισχυρό οικονομικό παράγοντα στην Ελλάδα, τον Στρατή Ανδρεάδη, ο οποίος, εκτός του μεγάλου εμπορικού στόλου που διαχειριζόταν, απασχολούσε στις χερσαίες επιχειρήσεις του πολλές χιλιάδες εργαζόμενους.
Ο Στρατής Ανδρεάδης γεννήθηκε στον Βροντάδο της Χίου, στην καρδιά του Ελληνικού εφοπλισμού, έγινε καθηγητής πανεπιστημίου στην Νομική, εξελέγη Πρύτανη της ΑΣΟΕ, ήταν μεγάλος τραπεζίτης καθώς διετέλεσε πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας και της Ιωνικής Λαϊκής, ήταν εμβληματικός επιχειρηματίας (ναυπηγεία Ελευσίνας, βιομηχανία χυμών και κονσερβών στο Βέλο Κορινθίας, διυλιστήρια πετρελαίου στα Μέγαρα), ασφαλιστής (Φοίνιξ, Ιονική, Γενικαί Ασφάλειαι Ελλάδος), βιομήχανος (εργοστάσιο λιπασμάτων στην Καβάλα) , πρόεδρος ξενοδοχειακών επιχειρήσεων όπως το Hilton, Πρόεδρος του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, φυσικά Πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών κ.ά.
Ολόκληρη αυτή οικονομική αυτοκρατορία με πράξη νομοθετικού περιεχομένου επί κυβερνήσεως Κωσταντίνου Καραμανλή θα έλεγε κανείς ότι “κυριεύθηκε ἐξ ἐφόδου ἐν μία νυκτί”. Τον Δεκέμβριο του 1975 σε μία νυχτερινή έκτακτη σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου κρίθηκε ότι οι επιχειρήσεις Ανδρεάδη ήταν αντισυνταγματικές! Ο Ανδρεάδης κηρύχθηκε έκπτωτος από την διοίκηση των τραπεζών που έλεγχαν όλο αυτό το τεράστιο επιχειρηματικό πλέγμα. Πολύ κατηγόρησαν την κυβέρνηση Καραμανλή για “σοσιαλμανία”. Ο ίδιος ο Ανδρεάδης χαρακτήρισε την πράξη αυτή στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε ο τότε Υπουργός συντονισμού Π. Παπαληγούρας, ο ίδιος που κρατικοποίησε και την ολυμπιακή του Ωνάση. Πολλά χρόνια αργότερα από το θάνατο του Ανδρεάδη οι κληρονόμοι του, τα παιδιά του δηλαδή, ένα από τα οποία είχε παντρευτεί για ένα φεγγάρι την Χριστίνα Ωνάση, έλαβαν μεγάλη χρηματική αποζημίωση από το Ελληνικό Δημόσιο με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Την εποχή εκείνη πολλά συζητήθηκαν καθώς τα ναυπηγεία Ελευσίνας λειτουργούσαν ως θυγατρική εταιρεία της εμπορικής τράπεζας ενώ ήταν ιδιωτική επιχείρηση. Από τότε και για πολλά χρόνια τα ναυπηγεία Ελευσίνας δημιουργούν διαρκεί προβλήματα της κυβέρνησης που ακολούθησαν ακόμα και στη σημερινή στην προσπάθεια που όλα αυτά τα χρόνια γίνεται για να ιδιωτικοποίηση και πάλι τα ναυπηγεία.
Εδώ και δεκαετίες η πολύτιμη αυτή ναυπηγική μονάδα αποτελεί το μήλον της έριδος στις διεκδικήσεις από άλλες προσωπικότητες της ναυτιλίας. Ακόμα και η “17 Νοέμβρη” ενεπλάκη καθώς επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ο οποίος την εποχή εκείνη διατελούσε και Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, τα ναυπηγεία Ελευσίνας αγοράστηκαν από το Μιχάλη Περατικό. Τον Αύγουστο του 1995, όταν χρεοκόπησαν τα ναυπηγεία Ελευσίνος στο πηδάλιο βρισκόταν ο γιος του Κωστής Περατικός, ο οποίος όλοι θυμόμαστε τουλάχιστον οι μεγαλύτεροι ότι δολοφονήθηκε άγρια στην καρδιά του Πειραιά από την “17 Νοέμβρη” και συγκεκριμένα από τον Δημήτρη Κουφοντίνα που εξακολουθεί να βρίσκεται στις φυλακές για τα πολλά εγκλήματα του.
Στη συνέχεια τα ναυπηγεία Ελευσίνας λειτουργούν για μεγάλο διάστημα υπό εκκαθάριση από τον Νίκο Ταβουλάρη και το επιτελείο συνεργατών του που την εποχή εκείνη διαχειριζόταν και το Νεώριον της Σύρου. Ο Νίκος Ταβουλάρης στενός φίλος του Σταύρου Νιάρχου, πρώην αξιωματικός του ελληνικού στρατού, αποστρατεύτηκε οικειοθελώς και με ομάδα συνεργατών αγόρασε τα ναυπηγεία Ελευσίνας. Απεβίωσε σε ηλικία 93 ετών.
Στην συνέχεια ενδιαφέρον εκδήλωσε ο όμιλος ONEX του Πάνου Ξενοκώστα, μαζί με τα Ιταλικά ναυπηγεία Fincantieri καθώς και ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου - ο οποίος είναι ήδη ο ιδιοκτήτης των ναυπηγείων Σκαραμαγκά.
Ο όμιλος ONEX μέσω της εταιρίας FEYTEA HOLDING κατέχει πλέον το 52,93% των μετοχών του Ναυπηγείου Ελευσίνας με σκοπό να γίνει η Ελευσίνα ένα απο τα μεγαλύτερα ναυπηγεία της Μεσογείου.
Θα είναι πολύ ευχάριστο να δούμε στο μέλλον επιτέλους να αναβιώνει η επισκευή και γιατί όχι και η κατασκευή πλοίων (για παράδειγμα αυτών των πλοίων που θα αντικαταστήσουν τον γερασμένο και ενεργοβόρο στόλο των πλοίων της ακτοπλοΐας).
Παρά το γεγονός ότι τρομάζει λίγο το πολιτικό παρελθόν της ιστορίας, αναμένουμε όλοι με αγωνία το ειδικό σχέδιο εξυγίανσης των ναυπηγείων Ελευσίνας το οποίο σύντομα θα έρθει στη Βουλή, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στα εγκαίνια των Ποσειδωνίων 2022.
Θα είναι εκπληκτικό η μεγαλύτερη ναυτιλία του κόσμου να αποκτήσει τα δικά της λειτουργικά ναυπηγεία και να τα διαχειριστεί με τον τρόπο που μόνο εκείνη ξέρει.
Νίκος Κ. Δούκας
