Έρευνα - δημοσκόπηση παρουσίασε σήμερα ενώπιον των ναυτιλιακών συντακτών στην ναυτιλιακή λέσχη Πειραιά, ο διευθύνων σύμβουλος της XRTC κ. Γιώργος Ξηραδάκης. Το θέμα ήταν η «Χρηματοδότηση Ναυτιλίας 2020 - Τάσεις και Προοπτικές μετά την εξάπλωση του COVID 19»
Οι χρηματοοικονομικές πτυχές που αφορούν εμπορικές δραστηριότητες της θαλάσσιας βιομηχανίας καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Οι τράπεζες παραμένουν η ραχοκοκαλιά της παρά την οικονομική κρίση του 2008 και την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας που τις οδήγησε στον περιορισμό των επενδύσεων υψηλού κινδύνου. Με την πάροδο των ετών, οι Ευρωπαϊκές τράπεζες, που ήταν οι ηγέτες στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας, έχουν επηρεαστεί περισσότερο. Η κρίση του ευρώ, οι αυστηρότερες πολιτικές διαχείρισης κινδύνων που εφαρμόζει η ΕΚΤ και το απαιτητικότερο ρυθμιστικό πλαίσιο της Συμφωνίας της Βασιλείας, έχουν ασκήσει πίεση στις Ευρωπαϊκές τράπεζες να περιορίσουν την έκθεσή τους στη ναυτιλία.
Η μείωση του μεριδίου αγοράς των Ευρωπαϊκών τραπεζών έδωσε την ευκαιρία στις εταιρίες Leasing της Άπω Ανατολής οι οποίες δεν υπόκεινται σε ρυθμιστικά πλαίσια σε σύγκριση με τις Ευρωπαϊκές τράπεζες, να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς τους. Το παράδοξο είναι ότι πολλές κινεζικές μισθώσεις χρηματοδοτούνται από παραδοσιακές τράπεζες χρηματοδότησης πλοίων.
Η τρέχουσα πανδημία Covid-19 έχει αυξήσει την αβεβαιότητα για την οικονομία, ενώ πολλά πράγματα παραμένουν εκτός ελέγχου μας. Καθώς ο ιός εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, οι ανησυχίες έχουν στραφεί από την παραγωγή του τομέα της προσφοράς στη μείωση ζήτησης του τομέα των υπηρεσιών. Η πανδημία εκτιμάται ότι προκαλεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια ύφεση στην ιστορία, με περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού να βρίσκεται σε κατάσταση «αποκλεισμού» και το υπόλοιπο σε μια ανασφάλεια επανεκκίνησης μέτρων ασφαλείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας. Η ταχεία εξάπλωσή του είχε σημαντικό αντίκτυπο στις παγκόσμιες ναυτιλιακές αγορές, με τη μείωση της ζήτησης αγαθών από την Κίνα να επηρεάζει όλων των ειδών τα πλοία από αυτά που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια έως τα πετρελαιοφόρα. Ενώ η Κίνα ήταν η πρώτη χώρα που επλήγη από το Covid-19 έγινε η πρώτη και ίσως η μόνη της οποίας η οικονομία ανακάμπτει. Για τον υπόλοιπο κόσμο, η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα.
Σύμφωνα με αυτές τις μεταβαλλόμενες τάσεις, η XRTC Business Consultants Ltd διεξήγαγε μια δημοσκόπηση σχετικά με τις επικρατούσες συνθήκες και παραμέτρους, ιδίως στη διεθνή αγορά ναυτιλιακής χρηματοδότησης, μεταξύ 10 και 20 Μαΐου 2020. Η δημοσκόπηση έχει σχεδιαστεί για να περιλαμβάνει τις πιο σημαντικές πτυχές του εν λόγω κλάδου και να διερευνήσει τις τρέχουσες τάσεις παγκοσμίως. Η μετάβαση στη νέα πραγματικότητα περιλαμβάνει προκλήσεις και ευκαιρίες για χρηματοδότες και επενδυτές, οι οποίες απαιτούν σαφείς απαντήσεις πριν αντιμετωπιστούν.
Η παρούσα έρευνα απευθύνθηκε σε διεθνή στελέχη της παγκόσμιας αγοράς χρηματοδότησης της ναυτιλίας με στόχο τη σύνταξη δράσεων σχετικών με τη νέα πραγματικότητα. Χρησιμοποιήθηκε ένα ιδιωτικό και εμπιστευτικό ηλεκτρονικό εργαλείο για τη διατήρηση της ανωνυμίας και της εμπιστευτικότητας μεταξύ των συμμετεχόντων.
Οι ερωτήσεις της δημοσκόπησης χωρίζονται σε 3 ενότητες. Το πρώτο μέρος αποτελείται από ερωτήσεις γενικών πληροφοριών που σχετίζονται με το πιστωτικό ίδρυμα. Ξεκινώντας από την εθνικότητά του, τις δραστηριότητες χρηματοδότησης πλοίων και τον αριθμό των υπαλλήλων της έως την πώληση / αγορά NPL. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από ερωτήσεις που σχετίζονται με τις απαιτήσεις χρηματοδότησης πλοίων του πιστωτικού ιδρύματος. Μεταξύ των ζητούμενων πληροφοριών είναι οι προτιμώμενοι τομείς χρηματοδότησης, η επιθυμητή μόχλευση κάθε ιδρύματος και ο εντοπισμός των σημαντικότερων απειλών των διεθνών ναυτιλιακών αγορών.
Στο 3ο μέρος της δημοσκόπησης προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τις σκέψεις των συμμετεχόντων σχετικά με τις βασικές επιπτώσεις του Covid-19 στις παγκόσμιες ναυτιλιακές αγορές καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της κρίσης στην αρένα των ναυτιλιακής χρηματοδότησης.
Οι απαντήσεις που ελήφθησαν από τους συμμετέχοντες για κάθε μία από τις ερωτήσεις αναλύονται και παρουσιάζονται στη συνέχεια.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΜΕΡΟΣ 1: ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Όλα τα Ελληνικά και Κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα που ασχολούνται με τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση πήραν μέρος στην Έρευνα καθώς επίσης και πιστωτικά ιδρύματα από τη Γερμανία, Γαλλία, Νορβηγία, Ολλανδία, Η.Β., Η.Π.Α., Κίνα και Ιαπωνία.
Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων είναι παραδοσιακοί ναυτιλιακοί χρηματοδότες. Σε ποσοστό 40% ασχολούνται με τον κλάδο για τουλάχιστον 50 χρόνια, ενώ ένα ποσοστό 28% είναι ενεργοί τα τελευταία 20-40 χρόνια. Τέλος ένα 33% είναι στον κλάδο για λιγότερο από 20 χρόνια.
Όσον αφορά τον αριθμό των εργαζομένων στα τμήματα Ναυτιλιακής Χρηματοδότησης το 39% των ερωτηθέντων απασχολούν λιγότερο από 10 άτομα.
Σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες (95%) είναι ενεργοί στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση τα τελευταία δύο έτη καθώς αποτελούν, τουλάχιστον οι περισσότεροι, παραδοσιακούς χρηματοδότες ενώ είναι όλοι ενεργοί στη χρηματοδότηση της Ελληνόκτητης ναυτιλίας. Είναι γεγονός ότι δύσκολα συναντά κανείς ναυτιλιακό χρηματοδότη που να μη στηρίζει την Ελληνική Ναυτιλία.
Η πλειοψηφία (39%) των συμμετεχόντων δήλωσε ότι το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο στη χρηματοδότηση των Μεταφορών κυμαίνεται μεταξύ $1 δις- $5 δις. Περίπου το 22% δηλώνει ότι η έκθεσή τους είναι ίση ή μικρότερη από $1 δις, ενώ ένα άλλο 22% έχει έκθεση μεταξύ $5-$10 δις. Λιγότερα πιστωτικά ιδρύματα (11%) φαίνεται να έχουν έκθεση ίση ή μεγαλύτερη από $10 δις.
Η έκθεση των Ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων, με εξαίρεση ενός, είναι αφιερωμένη στη Ναυτιλία μόνο, χωρίς έκθεση σε off-shore, αεροπορικές, σιδηροδρομικές και οδικές αγορές. Εκτός από τα Ελληνικά ιδρύματα, η έκθεση πολλών ξένων ιδρυμάτων συνδέεται πλήρως με τη ναυτιλία. Συγκεκριμένα, το 37% των συμμετεχόντων δηλώνει ότι το χαρτοφυλάκιο μεταφορών τους είναι 100% αφιερωμένο στη ναυτιλία, ενώ το 32% των συμμετεχόντων δεν κοινοποίησαν αυτές τις πληροφορίες. Τα υπόλοιπα ιδρύματα ισχυρίζονται ότι περισσότερο από το 70% του χαρτοφυλακίου μεταφορών τους συνδέεται με τη ναυτιλία.
Αν και αυτή η ερώτηση δεν έχει απαντηθεί από όλους τους συμμετέχοντες, οι απαντήσεις αποτελούν μια ακτινογραφία του κλάδου χρηματοδότησης πλοίων.
Στην πραγματικότητα, το 45% των συμμετεχόντων δεν αποκάλυψαν το δείκτη Ναυτιλιακό Χαρτοφυλάκιο/Συνολικό Χαρτοφυλάκιο.
Το 30% αυτών έχει ποσοστό Ναυτιλιακού Χαρτοφυλακίου μικρότερο από 10% στο Συνολικό Χαρτοφυλάκιο δανεισμού τους, ενώ για το 20% των ιδρυμάτων ο λόγος αυτός κυμαίνεται μεταξύ 30%-100%. Ένα άλλο 5% των συμμετεχόντων έχει λόγο μεταξύ 10%-20%.
Σημειώνουμε ότι οι περισσότερες από τις «μεγάλες» τράπεζες έχουν μικρό δείκτη Ναυτιλιακού Χαρτοφυλακίου/Συνολικό Χαρτοφυλάκιο, καθώς είναι εκτεθειμένες σε μεγάλο βαθμό σε άλλες αγορές όπως Βιομηχανία, Εμπόριο, Ακίνητα, Ενέργεια, Αεροπλοΐα κ.λπ.
Σχεδόν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα (95%) συμμετέχουν στη συμβατική χρηματοδότηση (με ενυπόθηκη εξασφάλιση πλοίων), ενώ ένας μεγάλος αριθμός αυτών (63%) συμμετέχουν επίσης σε εταιρική χρηματοδότηση. Επίσης το 36,8% συμμετέχει στο Equity (Εξεύρεση Ιδίων Πόρων) και το M&As (Συγχωνεύσεις και εξαγορές), ενώ το 26,3% συμμετέχει στο Leasing και στα NPL (Μη εξυπηρετούμενα δάνεια).
Ενώ μόνο το 5% των συμμετεχόντων ιδρυμάτων έχουν αγοράσει μη εξυπηρετούμενα δάνεια («NPL») από άλλα ιδρύματα, το 35% έχει πουλήσει μέρος του ναυτιλιακού του χαρτοφυλακίου τα τελευταία 10 χρόνια. Τα ποσά ή το ποσοστό των συναλλαγών NPL στο συνολικό ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο δεν γνωστοποιήθηκαν.
Σύμφωνα με μια έκθεση για την απομόχλευση του 3ου τριμήνου 2018 που δημοσίευσε η Deloitte, περίπου €16,8 δις και US$3,3 δις σε ναυτιλιακά δάνεια διατεθεί στην αγορά από το 2012 από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Αυτές οι συμφωνίες πώλησης NPL περιλαμβάνουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εξυπηρετούμενα δάνεια καθώς και μεικτά πακέτα εξυπηρετούμενων και μη δανείων, σύμφωνα με την έκθεση.
Έκτοτε, ένα επιπλέον ποσό σχεδόν €13 δις μη εξυπηρετούμενων δανείων που σχετίζονται με τη ναυτιλία έχει διατεθεί στην αγορά καθώς οι Γερμανικές και Ελληνικές τράπεζες προσπάθησαν να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους λόγω της συνεχιζόμενης πίεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, τα Επενδυτικοί οίκοι (Hedge Funds) ενδιαφέρονται περισσότερο για την αγορά ναυτιλιακών δανείων παρά για την συμμετοχή τους ως θεσμικοί επενδυτές, καθώς η πιθανότητα υψηλού κέρδους ως θεσμικοί επενδυτές είναι περιορισμένη. Η αλήθεια είναι ότι όσο οι τράπεζες μειώνουν την έκθεσή τους στη ναυτιλία ή εξέρχονται από τον κλάδο, περισσότερα Hedge Funds εισέρχονται στην αγορά.
Ένα από τα νέα εργαλεία στη χρηματοδοτική αγορά είναι η εμφάνιση νέων μορφών παρουσίας χρηματοδοτών μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες όπου οι επενδυτές έχουν το δικαίωμα επιλογής του τρόπου και των χαρακτηριστικών χρηματοδότησης των πελατών της πλατφόρμας ενώ οι δανειολήπτες εισέρχονται με σκοπό την προσέλκυση των επενδυτών/ χρηματοδοτών. Τα περισσότερα πιστωτικά ιδρύματα (63,2%) δεν είναι διατεθειμένα να συμμετάσχουν σε ένα ναυτιλιακό δάνειο μαζί με μια ναυτιλιακή ψηφιακή πλατφόρμα ναυτιλιακής χρηματοδότησης προς το παρόν, ενώ το 21% είναι τελείως αρνητικό σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μόνο το 16% θεωρεί ότι υπάρχει τέτοια πιθανότητα.
ΑΥΡΙΟ ΤΟ 2ο ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ - ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗΣ
