Τα τελευταία 70 χρόνια πέντε μεγάλες επιδημίες ξεκίνησαν από την Κίνα αφήνοντας πίσω τους εκατομμύρια νεκρούς αλλά και ανυπολόγιστες ζημιές στην οικονομία ολόκληρου του πλανήτη.
Ήταν το 1957 όπου η ασιατική γρίπη εντοπίστηκε νοτιοδυτικά της Κίνας και στη συνέχεια εξαπλώθηκε παγκοσμίως προκαλώντας την μεγαλύτερη πανδημία όλων των εποχών, μεγαλύτερη ακόμα και από την Ισπανική γρίπη που εκδηλώθηκε το 1918. Περισσότερο από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τότε την ζωή τους, καθώς ήταν αδύνατο την εποχή εκείνη να βοηθηθούν από αντιβιοτικά φάρμακα και ιατρική περίθαλψη.
Έντεκα χρόνια αργότερα, το 1968 ακόμα ένας ιός εποχικής γρίπης ξεκινάει από την Κίνα και προσβάλλει περισσότερους από 600 χιλιάδες ανθρώπους στην περιοχή, μετεξελίσσεται σε πανδημία και προκαλεί τον θάνατο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων.
Σχεδόν 10 χρόνια αργότερα εμφανίζεται η γνωστή σε όλους μας γρίπη των πτηνών με ελάχιστους η αλήθεια είναι θανάτους στην Κίνα όμως το 2003 κάνει την επανεμφάνιση της προκαλώντας εκατοντάδες νεκρούς σε 15 και πλέον χώρες σε όλο τον κόσμο.
Το 2002 εμφανίζεται πάλι στην Κίνα ο γνωστός ιός SARS όποιος προκαλεί ιδιαίτερα σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα, οι γιατροί υποστηρίζουν ότι μεταδίδεται από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο και από άγρια θηλαστικά τα οποία τότε όπως και τώρα πωλούνται στις αγορές της Κίνας καθώς με ένα απλό φλογοβόλο καίνε τις τρίχες και εν συνεχεία τα δίνουν στους ανθρώπους προς κατανάλωση. Ο SARS άφησε πίσω του σχεδόν χίλιους νεκρούς και περισσότερους από 9.000 ανθρώπους που νόσησαν σε 30 χώρες.
Σήμερα, πάλι στην Κίνα ξεκινάει ένας εφιαλτικός ιός ο οποίος δεν γνωρίζουμε πως θα εξελιχθεί, αν θα μεταλλαχθεί εάν θα αυξηθεί η θνησιμότητα εκείνων που θα νοσήσουν, και έχουμε μέχρι αυτή την ώρα εκατοντάδες χιλιάδες νοσούντες σε περισσότερες από 100 χώρες, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, τον τουρισμό, την ναυτιλία, τις μεταφορές τους κλάδους της υγείας αλλά και τα δημοσιονομικά του κάθε κράτους που θα πρέπει να αντιμετωπίσει έκτακτες ανάγκες που δεν έχουν προβλευτεί στους προϋπολογισμούς των χωρών.
Ο νέος ιός COVID-19 εξελίσσεται σε πανδημία. Είναι πολύ αρχή για να αποτιμήσει κάνεις ακόμα και ειδικός να είναι στα θέματα της οικονομίας και των διεθνών κρίσεων που θα κάτσει η μπίλια όπως λέμε. Βρισκόμαστε εν μέσω κάτι πρωτόγνωρου, καθώς όλες οι χώρες πλέον είτε βρίσκονται σε καραντίνα, είτε εφαρμόζουν έκτακτα μέτρα προκειμένου να προστατευτούν οι πολίτες αλλά και να συνεχιστεί η επαγγελματική δραστηριότητα διαφόρων κλάδων που πλήττονται.
Πρώτη προτεραιότητα σαφώς είναι οι ανθρώπινες ζωές. Καθώς όμως έχουμε φτιάξει έναν πλανήτη ο οποίος εξαρτάται από τη βιομηχανία της Κίνας όχι για την ποιότητα φυσικά, αλλά για την μείωση του κόστους και γιατί θέλουμε να έχουμε κόστος μηδενικό σε ό,τι κι αν κάνουμε, προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε το κέρδος μας, χτίσαμε μία βιομηχανία σε μία περιοχή χωρίς να έχουμε εναλλακτικές.
Η αγάπη μας για το χρήμα γιατί ουσιαστικά αυτό είναι το ζητούμενο, μας έβαλε παρωπίδες και δεν έχουμε πλέον όπως λέμε plan B. Σχεδιάσαμε μια παγκόσμια βιομηχανία βασισμένη σε μία περιοχή του πλανήτη με μοναδικό κριτήριο το κέρδος.
Ποιο κέρδος όμως τελικά το εφήμερο ή το ουσιαστικό; Όταν θα καταλαγιάσει αυτή ιστορία είναι σίγουρο ότι όλοι θα έχουμε βγει χαμένοι. Μπορεί για μια στιγμή να μας φάνηκε ελκυστικό να πληρώνουμε ελάχιστα και να παράγουμε τα πάντα στην Κίνα, την επόμενη όμως στιγμή μπορεί να μας φανεί καταστροφικό. Ίσως θα πρέπει οι αγορές και οι επιχειρηματίες, να σκεφτούν σοβαρά να δημιουργήσουν μία νέα αγορά εντός της Ευρώπης με ικανά εργατικά χέρια με ανθρώπους που γνωρίζουν πώς να φτιάχνουν ποιοτικά πράγματα και φυσικά να πληρώνονται περισσότερο αλλά στο long run που λέμε να κοστίζουν τελικά πολύ λιγότερο.
Είμαστε οι επιλογές μας. Καλούμαστε τώρα να πάρουμε σοβαρές αποφάσεις για το μέλλον της οικονομίας του πλανήτη. Χωρίς να μπορούμε να αποτιμήσουμε το τέλος αυτής της ιστορίας, πρέπει να ετοιμάσουμε το έδαφος σε άλλες περιοχές και να έχουμε plan b. Ποιος μπορεί να αποτιμήσει τις συνέπειες στη ναυτιλία, τον τουρισμό, τις μεταφορές, την κρουαζιέρα;
Οι Αρχαίοι έλεγαν “έχουσιν γνώσιν οι φύλακες”. Αλήθεια, αντέχει ο πλανήτης μία ακόμα πανδημία σε 10 χρόνια; Και τότε να δω όλα τα forecasts για το SHIPPING μέχρι το 2050 ή το 2100.
Νίκος Δούκας
Δημοσιογράφος, Μέλος ΕΣΗΕΑ,
Τιμητική Διάκριση Δημοσιογραφίας Ιδρύματος Μπότση