Διαβολικές συμπτώσεις. Το 1929 στην Αμερική ο τότε πρόεδρος Herbert Hoover είχε δηλώσει ελάχιστες εβδομάδες πριν το κραχ...
“Σήμερα στην Αμερική βρισκόμαστε πιο κοντά στο να πετύχουμε την ολοκληρωτική νίκη έναντι της φτώχειας, από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία οποιασδήποτε χώρας”.
Την ίδια στιγμή ο μεγάλος Henry Ford μια εβδομάδα πριν απολύσει μαζικά 75,000 εργάτες δήλωσε: “Η κρίση οφείλεται στο ότι ο μέσος άνθρωπος αρνείται να εργαστεί ευσυνείδητα εκτός και αν δεν μπορεί να το αποφύγει. Υπάρχει πολλή δουλειά, αρκεί οι εργάτες να θέλουν να δουλέψουν”.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι έναν περίπου χρόνο πριν, 15.000.000 εργάτες είχαν χάσει την εργασία τους - περίπου το 1/3 του συνολικού δυναμικού της χώρας. Την ίδια στιγμή που τα 2/3 του συνολικού πλούτου της χώρας κατείχε μόλις το 5% του πληθυσμού.
Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν η απαξίωση κάθε ιδιωτικής περιουσίας, οι μαζικές απολύσεις, η αυξανόμενη φτώχεια, η αύξηση της παιδικής εργασίας, η άνευ όρων εργασία όταν αυτή ελάμβανε χώρα για έναν μισθό 20 δολαρίων το μήνα και χωρίς καμία ασφάλιση για εργατικά ατυχήματα, το κλείσιμο 5000 τραπεζών, η χρεοκοπία για δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το 100% κούρεμα των ομολόγων βετεράνων πολέμου που σε μία νύχτα έχασαν όλες τις οικονομίες τους κλπ.
Οι αποθήκες των εργοστασίων στοίβαζαν προϊόντα που κάνεις δεν μπορούσε να αγοράσει, τα σπίτια παρέμεναν κενά γιατί κανείς δεν μπορούσε να πληρώσει το ενοίκιο, ώστε τελικά ακόμα και οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης να αναγκαστούν με τη βία να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ή και να εκδιωχτούν από την αστυνομία. Σε μια στιγμή τα έχασαν όλα, οδηγούμενοι εξαναγκαστικά να ζήσουν σε σκουπιδότοπους που έμειναν στην ιστορία ως “Χωριά του Χούβερ”.
Ο Χούβερ έχασε τις εκλογές και την Άνοιξη του 1933 πρόεδρος της Αμερικής αναλαμβάνει ο Ρούσβελτ. Το NEW DEAL που προσπάθησε να εφαρμόσει για την λεγόμενη…επανεκκίνηση της οικονομίας δεν ήταν παρά η περαιτέρω εγκαθίδρυση του καπιταλισμού στην Αμερική. Τα προγράμματα στόχευαν στην ανακούφιση των φτωχότερων στρωμάτων και των ανέργων, με την αναμόρφωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Έτσι λοιπόν ετοιμάστηκε πρόγραμμα 100 ημερών που περιελάμβανε συγχώνευση τραπεζών, εξασφάλιση καταθέσεων μέχρι 2,500 δολάρια, πρόγραμμα δημοσιονομικής πολιτικής με μείωση μισθών των δημοσίων υπαλλήλων με σκοπό αντίστοιχη μείωση του ελλείματος, μεταφορά όλων των αποθεμάτων χρυσού στο Υπουργείο Οικονομικών.
Με το δεύτερο NEW DEAL από το 1935 έως το 1938 θεσπίστηκαν επιδόματα πείνας για ηλικιωμένους, οικογένειες με παιδιά και ανέργους. Τα έσοδα για επιδόματα αυτά προέκυψαν από νέους φόρους στις μισθωτές υπηρεσίες. Θεσπίστηκαν ελάχιστα δικαιώματα των εργαζομένων όπως μέγιστες ώρες εργασίας ανά εβδομάδα, 25 σεντς ανά ώρα, απαγόρευση της παιδικής εργασίας. Για πολιτικούς και όχι εισπρακτικούς λόγους επιβλήθηκε φόρος 75% επί των εισοδημάτων των πολύ πλουσίων που δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Επιπρόσθετα θεσπίστηκε η λεγόμενη…αναδιανομή του πλούτου με τον «Φόρο Αναδιανομής των Κερδών», η οποία ποτέ δεν εφαρμόστηκε λόγω της αντίδρασης των επιχειρήσεων να μοιράσουν κέρδη σε μισθούς και μερίσματα, και καταργήθηκε το 1939.
Πολλά σημεία των νόμων κρίθηκαν αντισυνταγματικά. Μετά από 6 χρόνια NEW DEAL η ανεργία εκτινάχτηκε από το 10% στο 19% το 1938. Ο Ρούσβελτ κατηγορούσε τις μεγάλες επιχειρήσεις πως πολεμούσαν το New Deal. Τελικά αποφάσισε την άνοιξη του 1938 να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού και να προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα δαπανών 5 δισ. δολαρίων για να αυξήσει την αγοραστική δύναμη.
Καθοριστικό ρόλο κάθε φορά που η Αμερικανική Ιστορία βρισκόταν σε κρίση είχαν μεγάλες οικογένειες τραπεζιτών όπως οι Στάνταρντ, Πουρ, Ροκφέλερ, κλπ. οι οποίοι κατείχαν το μεγαλύτερο κομμάτι πλούτου στην Αμερικανική Ήπειρο.
Σχεδόν 85 χρόνια αργότερα η Ελλάδα πιστή στην αντιγραφή και τον Αμερικανικό μιμητισμό, προσπαθεί επί ματαίω να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που επιτακτικά ζητούν οι Θεσμοί της Ευρώπης και της Αμερικής. Ζει επικές στιγμές ανεργίας, φτώχιας, απελπισίας, την ίδια στιγμή που ο πλούτος - τι σύμπτωση – είναι στα χέρια των ολίγων. Το NEW DEAL για την Ελλάδα εφαρμόζεται κάθε φορά στα λόγια εδώ και χρόνια. Με Ζάππεια, επανεκκίνηση της οικονομίας, Θεσσαλονίκες, εξόδους από τα μνημόνια. Στην αρχή υποσχέσεις, ρήξη, κόκκινες γραμμές, κατάργηση φόρων, κοινωνικό κράτος. Στο τέλος «μεταρρυθμίσεις», εκποίηση δημόσιας περιουσίας, φορολόγηση μεσαίων στρωμάτων, στραγγαλισμός της οικονομίας, πείνα, πράσινα άλογα, έντιμος συμβιβασμός, Μνημόνια, εδαφικές γκρίζες ζώνες. Μάταια πασχίζουν οι Ελληνικές κυβερνήσεις να φτιάξουν ένα πρόγραμμα δημοσίων δαπανών για την έξοδο από την κρίση. Οι αγορές είναι εκεί, παρούσες να «αξιολογήσουν» την Χώρα η οποία κρίνεται επιεικώς ανεπαρκής να δανειοδοτηθεί σύμφωνα με τους οίκους Αξιολόγησης όπως ο οίκος STANDARD & POOR’s. (Τι σύμπτωση ξανά).
Άλλωστε στην περίπτωση της Αμερικής το πρόβλημα της κρίσης λύθηκε με έναν τρομακτικό τρόπο. Με την έλευση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με αυτό τον τρόπο πήρε μπροστά η οικονομία της χώρας. Ας ευχηθούμε να μην επαναληφθούν όλες οι συμπτώσεις. Ας ελπίσουμε ότι η κρίση στην Ευρώπη δεν θα λυθεί με τα ίδια λάθη και τις ίδιες συνταγές του παρελθόντος. Ας ελπίσουμε ότι οι πιο ισχυροί θα σηκώσουν ανάστημα. Ας ελπίσουμε τώρα περισσότερο από ποτέ ότι η Ιστορία δεν θα επαναληφθεί μέχρι τέλους.