“ΕΝ ΤΑΙΣ ΝΑΥΣΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΕΝΕΤΟ” (Θουκυδίδης).
Πολλές φορές η ναυτιλία έχει βρεθεί ανάμεσα σε συμπληγάδες. Εκεί που ήταν σχεδόν αδύνατη η ασφαλής διέλευση της Αργούς. Με τους δυνατούς Αργοναύτες να κωπηλατούν με όλη την δύναμη της ψυχής τους, πέρασαν τα στενά και από τότε οι δύο βράχοι ακινητοποιήθηκαν.
Ναυτιλιακές κρίσεις η βιομηχανία έχει περάσει πολλές μέσα στους αιώνες της πορείας της, που μπορεί να δημιουργήθηκαν είτε από εξωγενείς είτε από ενδογενείς παράγοντες. Χαρακτηριστικές πρόσφατες ναυτιλιακές κρίσεις ήταν εκείνες του 1971 αλλά και του 1974 που έπληξε ιδιαιτέρως τα δεξαμενόπλοια και κράτησε για πολλά χρόνια.
Η Πανδημία που ακόμα καλά κρατεί, αποτελεί ένα ακόμα συστατικό για ένα δυνατό μείγμα στην μαρμίτα της κρίσης, με απρόβλεπτες συνέπειες για τα αποτελέσματα του 2020 και τις προβλέψεις του 2021.
Η σημαντική μείωση της ναυτιλιακής δραστηριότητας ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, όταν ο ΠΟΥ επισήμως κήρυξε τον COVID-19 ως παγκόσμια πανδημία.
Η συρρίκνωση του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, ως αποτέλεσμα του lockdown, είναι υψηλότερη ακόμη και σε σχέση με την αντίστοιχη πτώση που κατεγράφη στο τρίτο τρίμηνο του 1974 (-12,9%) και συνδεόταν με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την επιστράτευση τον Ιούλιο του 1974
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Alpha Bank, η εξάπλωση της νόσου κατόρθωσε μεταξύ των άλλων να επιφέρει σημαντικό πλήγμα στην παγκόσμια ναυτιλία, επηρεάζοντας ναυτιλιακές δραστηριότητες από επιβατηγά πλοία και πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, μέχρι πετρελαιοφόρα. Με την εξάπλωση της νόσου, πολλές ναυτιλιακές και παρεμφερείς εταιρείες του κλάδου αντιμετώπισαν λειτουργικές δυσκολίες (απαγόρευση ταξιδιών στα πληρώματα και στο προσωπικό των εταιρειών, αδυναμία αλλαγής πληρωμάτων) καταγράφοντας παράλληλα σημαντική κάμψη στον κύκλο εργασιών τους.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), ο αριθμός των πλοίων που προσέγγισαν λιμένες της ΕΕ από την αρχή του έτους μέχρι και τις 16 Αυγούστου, διαμορφώθηκε στις 473.235, έναντι 561.385 πλοίων την αντίστοιχη περίοδο του 2019, καταγράφοντας ετήσια μείωση κατά 15,7%. Ειδικότερα, στο διάστημα από την αρχή του έτους μέχρι και τις 16 Αυγούστου, σημειώθηκε σημαντική ετήσια μείωση κατά 48,6% από Ευρώπη προς Κίνα, ενώ η ροή κυκλοφορίας από την Κίνα προς την Ευρώπη παρουσίασε μείωση 27,7%. Συγκρίνοντας την ίδια περίοδο την κίνηση στη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, παρατηρείται μείωση σε ετήσια βάση κατά 28,3%, ενώ μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης η μείωση ήταν ακόμη υψηλότερη, αγγίζοντας το 39,8%.
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για τα νούμερα, αλλά αυτές τις Άγιες Ημέρες μεγαλύτερη αξία έχει να εκθειάσουμε τον παράγοντα Άνθρωπο. Τους αφανείς ήρωες της θάλασσας που αντιμετώπισαν τεράστια προβλήματα με τις αλλαγές των πληρωμάτων, τους ανθρώπους που δεν μπόρεσαν για μήνες να επαναπατριστούν, που έμειναν χωρίς νερό και φαγητό, χωρίς ιατρική περίθαλψη, χωρίς ψυχολογική υποστήριξη, αλλά που κράτησαν αδιάκοπη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Όπως αναφέρει και ο απόμαχος πλοίαρχος Ε.Ν και καλός μας φίλος Βαρθολομαίος Λάζαρης στο βιβλίο του “Ταξίδια στην άκρη της Γης με ποντοπόρα πλοία” …στους ναυτικούς συντρόφους μου, τόσο στην μοναξιά της απεραντοσύνης των ωκεανών, όσο και στην μοναξιά του παχουλού βούρκου των λιμανιών. Σε αυτούς που ζήσαμε μαζί πάνω σε επιπλέοντα σιδερικά πάντα μετέωροι, μεταξύ του άνωθεν μας αχανούς και άγνωστου απείρου, και κάτωθέν μας τα χιλιάδες μέτρα κατασκότεινα φοβερά νερά και πάντα με τον Χάρο κρυμμένο επιμελώς, σε κάθε ευκαιρία, να μας χαμογελάει σαρδόνια, καιροφυλακτόντας να μας δώσει το φιλί του θανάτου, ή να σαρκάζει καρτερικά κάθε φορά που με την βοήθεια του Θεού, γλιτώναμε το κρύο φιλί του… σε αυτούς που υπέμειναν, άντεξαν και επιβίωσαν του βασανισμού μιας ολόκληρης ζωής στους μακρινούς ωκεανούς με μοναδική προσδοκία να επιστρέψουν κάποτε στην “Ιθάκη” τους για να ζήσουν το ελάχιστο χρονικό υπόλοιπο μιας ολόκληρης σπαταλημένης ζωής επιτέλους στην ηρεμία και θαλπωρή της οικογένειας τους…
Σοφά φέτος η Lloyd’s List θέτει στην πρώτη θέση του top100 τιμής ένεκεν τον Ναυτικό. Τον ακούραστο εργάτη, τον αφανή ήρωα, τον έγκλειστο στην απεραντοσύνη της θάλασσας, εκείνον που έχει ναυτοσύνη, που νιώθει νοσταλγία, τον ξενιτεμένο, τον ξεχασμένο που σφίγγει τα δόντια, που αντέχει.
Άλλωστε εκείνοι που προτίμησαν τον ξενιτεμό δεν το έκαναν από έλλειψη αγάπης προς την πατρίδα, αλλά λόγω συγκυριών και συνθηκών που μόνο εκείνοι γνωρίζουν και το μυστικό τους το έχουν καλά κρυμμένο μέσα στην ψυχή τους.
Ας ευχηθούμε λοιπόν αυτά τα Χριστούγεννα να τους έχει ο Θεός καλά, να μπορέσουν να βρεθούν με τις οικογένειές τους όσους ταλαιπωρούνται επί μήνες επάνω στα πλοία και να ελπίσουμε όλοι ότι η νέα χρονιά θα φέρει μία ισορροπία στην καθημερινότητα μας.
Άλλωστε πως να κρίνεις έναν άνθρωπο από την ζέστη και την θαλπωρή του σπιτιού σου; Ειδικά όταν μέχρι την δύση της ζωής του έχει ως θεμελιώδες αξίωμα αυτό που έλεγαν οι Λατίνοι: ““Navigare necesse est, vivere non est necesse”. (Το να ναυτίλλεσαι είναι απαραίτητο, το να ζεις δεν είναι απαραίτητο).
Καλά Χριστούγεννα και καλή χρονιά…
Νίκος Κ. Δούκας